6 Kryteria wyboru narzędzia dla OZE
6.2 Wiki

Najlepszym przykładem obrazującym czym jest platforma wiki jest Wikipedia, największa internetowa encyklopedia. Jest największym zarówno w skali globalnej, jak i polskiej, istniejącym projektem opartym na wolnych licencjach (CC BY-SA) zawierającym treści edukacyjne. Na identycznej zasadzie działają projekty siostrzane Wikipedii, takie jak: Wikimedia Commons - baza zasobów multimedialnych na wolnych licencjach czy Wikibooks - baza podręczników i książek, i inne. Pełna lista pozostałych projektów znajduje się na stronie Wikimedia Foundation.

Do największych zalet wiki zdecydowanie należy przejrzystość, jednolitość formatu i wyglądu treści. Oszczędny wygląd i jeden format nadają zasobom spójną strukturę. Platforma wiki jest oparta o otwarty kod źródłowy, dlatego łatwo ją dostosować do potrzeb autorów oraz zmodyfikować i/lub dołączyć nowe formy udostępniania zasobów. Dodatkowo bardzo łatwe jest także osadzenie kodu z licencją dla zasobów, np. licencją Creative Commons. Niewątpliwym plusem jest także dostępność treści dla osób niewidomych i niedowidzących, które publikowane w prostym formacie dobrze współdziałają z technologią asystującą.

Te cechy charakterystyczne wiki stopniowo zaczynają przekonywać środowisko akademickie. Technologia wiki stała się podstawową platformą dla kilku ciekawych projektów OZE.

Na gruncie polskim dobrym przykładem są zasoby Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW wykorzystywane w nauczaniu przedmiotów fakultatywnych na III roku kierunku matematyka, specjalność zastosowania matematyki. Zasoby są dostępne na licencji Creative Commons BY-NC-ND w czterech formach:

1. internetowej (HTML) w pełni interaktywna, w wariancie z równaniami matematycznymi w postaci obrazków (dostępna dla praktycznie wszystkich przeglądarek),
2. internetowej (XHTML/MathML) w pełni interaktywna, w wariancie z równaniami matematycznymi zapisanymi w języku MathML (dostępna dla przeglądarek wspierających ten standard, np. Firefox),
3. do wydruku (PDF) częściowo interaktywna, w postaci pliku w formacie hipertekstowego PDF oraz
4. wykładowa (PDF) w postaci slajdów do rzutnika, w formacie PDF.

Dla użytkowników tych materiałów 4 wersje dostępu są dużym ułatwieniem, pod warunkiem, że nie jest konieczne wprowadzanie zmian w materiałach wykładowych, co w środowisku akademickim zdarza się nad wyraz rzadko. Blokuje to nie tylko zamknięty format PDF, ale także licencja Creative Commons z warunkiem Bez utworów zależnych (ND), która zezwala na kopiowanie i rozprowadzanie zasobów, ale jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.

Bardziej liberalne podejście zastosował Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, który w ramach projektu Fizyka wobec wyzwań XXI wieku, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, opracował zasoby dla kierunku Zastosowania Fizyki w Biologii i Medycynie. Zasoby są dostępne na wiki, ale wykorzystaną licencją jest Creative Commons BY-SA, co zdecydowanie zwiększa użyteczność zasobów, które można dowolnie wykorzystywać, zmieniać i dostosowywać do własnego kontekstu, pod warunkiem podania autorstwa i udostępniania zmodyfikowanych zasobów na tej samej licencji. To podejście jest znacznie bardzie efektywne ponieważ ma na celu pośrednio nie tyko dziele się zasobami, ale także dalsze ich rozwijanie.