niska szerokosc wysoka szerokosc

Jesteś tutaj

 
Wersja do wydruku
Słownik pojęć z zakresu OA



Currently sorted Według ostatniej aktualizacji Wzrastająco Posortuj chronologicznie: Według ostatniej aktualizacji Zmień na (malejące) | Według daty utworzenia

Strona:  1  2  (Następne)
  Wszystkie

Ruch otwartego dostępu do nauki

:
Open Access Movement — Ruch Otwartego Dostępu do Nauki — jest oddolna inicjatywą stworzoną przez naukowców i bibliotekarzy w celu jak najszerszego udostępnienia zasobów nauki, szczególnie w Internecie. Jest ściśle związany z nauką i był początkiem dla innych ruchów, które zostały zbudowane po nim, ale wzorował się na ideach i działaniach wcześniejszej inicjatywy Free Software Movement — Ruchu Wolnego Oprogramowania.

Otwarta Nauka

:

Dotychczas brak jeszcze precyzyjnej definicji otwartej nauki, termin ten przyjmuje trochę inne znaczenie w różnych okolicznościach i społecznościach naukowych. W niektórych przypadkach oznacza bunt przeciwko zbyt skomercjalizowanej nauce, w innych oznacza dążenie do uwolnienia informacji naukowej, gdzie indziej to jedynie nowy sposób organizacji pracy naukowców. Przyjmuje się, że termin obejmuje wszystkie próby stosowania otwartych modeli produkcji i dystrybucji treści w sferze nauki, czyli otwarty dostęp do publikacji naukowych, otwarte dane, otwarte modele współpracy naukowej, czy tak zwane „badania prowadzone przy otwartym notatniku”.

Otwarta nauka bywa również określana innymi terminami. Brytyjska Open Knowledge Foundation stosuje pojęcie „otwarta wiedza”, przez które rozumie połączenie trzech elementów: utworów, danych oraz informacji urzędowych. Jamais Cascio, pisząc w 2004 r. o otwartym modelu pracy naukowej, nazwał go „nauką o otwartym kodzie źródłowym”. Cascio odwołuje się do koncepcji „oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym”, nazywanego też „wolnym oprogramowaniem” – opartego na wspólnej, zbiorowej pracy z wykorzystaniem swobodnie dostępnych danych, wymienianych między uczestnikami. Do tego modelu współpracy i dzielenia się jej efektami, wypracowanego po raz pierwszy przez informatyków, odwołują się niemal wszystkie otwarte projekty w nauce, ale także w kulturze. Richard Stallman w latach 80. zdefiniował podstawowe swobody użytkownika oprogramowania: swobodę używania, badania, kopiowania, modyfikowania i dalszej dystrybucji. Swobody te leżą także u podstaw działań obejmowanych terminem otwartej nauki.

Modele komunikacji naukowej

:

Nowe modele komunikacji naukowej, które powstają w ostatnich latach, opierają się o elektroniczne nośniki oraz narzędzia do gromadzenia i przesyłania różnego typu danych czyli mają trzy istotne elementy (dane naukowe + nośniki danych oraz formę ich transmisji czy dystrybucji).

Najbardziej znanymi i już zaakceptowanymi są formy takie, jak:

  1. czasopismo elektroniczne, które publikuje bieżące recenzowane artykuły na platformach elektronicznych zbudowanych specjalnie dla nich;
  2. repozytorium, które udostępnia, gromadzi i archiwizuje artykuły, preprinty, postprinty, ale i monografie, raporty i inne teksty na dedykowanych platformach, ich główną funkcjonalnością są samoarchiwizacja i archiwizacja wieczysta obiektów;
  3. platforma e-leaningowa, która gromadzi i udostępnia kursy i wykłady do celów edukacyjnych.

Otwarte dane

:
Dane surowe, obok publikacji relacjonujących wyniki badań, są kluczowym rezultatem procesu badawczego. Znaczenie dostępności danych wzrosło w ostatnich latach, wraz z gwałtownym wzrostem liczby zbieranych danych oraz z zaistnieniem możliwości ich efektywnego udostępnienia z pomocą technologii bazodanowych. Ponadto niektóre dyscypliny naukowe – takie jak bioinformatyka – w całości opierają się na wykorzystaniu danych badawczych.

Dostępność danych badawczych zapewnia pełną przejrzystość procesu naukowego. Jednocześnie uprzednio zebrane dane stanowią podwaliny dalszej pracy naukowej – skuteczne prowadzenie badań coraz częściej wymaga łatwego dostępu i możliwości wykorzystania istniejących danych. Przykładem znaczenia dostępności danych jest układ okresowy pierwiastków, opracowany przez Dmitrija Mendelejewa na podstawie już opublikowanych, i powszechnie dostępnych, wyników wcześniejszych badań.

Otwarte konferencje

:
Idea ‘otwartej konferencji’ jest prosta. Pozwala na bierne lub czynne uczestnictwo w spotkaniu naukowym tym, którzy z różnych powodów (najczęściej ekonomicznych) nie mogli w nim wziąć udziału.

Na platformach elektronicznych obsługujących zdalne konferencje udostępniane są pełne teksty, prezentacje, postery, nagrania wystąpień oraz zarejestrowane dyskusje, dzięki czemu konferencja zyskuje drugie życie. Organizator przekazuje do sieci wybrane materiały bądź podejmuje starania o udostępnienie możliwie szerokiego spektrum treści tak, jak w przypadku Europejskiego Kongresu Kultury zorganizowanego w 2011 r. we Wrocławiu, podczas którego wszystkie panele dyskusyjne transmitowane były na żywo w internecie. Istotą otwartego modelu jest dostęp dla wszystkich, bez ograniczeń, opłat czy konieczności rejestracji.

Webinaria

:
W obręb ‘otwartych konferencji’ zaliczyć można również bezpłatne webinaria. Tu należy się kilka słów wyjaśnienia. Webinaria to spotkania odbywające się w sieci. Uczestnicy oraz prowadzący łączą się przy pomocy oprogramowania pozwalającego na przesyłanie dźwięku, współdzielenie ekranu lub wyświetlanie prezentacji, a także przesyłanie obrazu z kamery video. Mają najczęściej charakter szkoleniowy (stąd też częściej myślimy o nich jako o formach e-learningu, nie konferencji).

Webinaria oprócz edukacji służą również celom marketingowym. Wykorzystywane są do prezentacji różnych produktów, idei czy projektów. Do uczestnictwa w webinarium konieczne jest posiadanie odpowiedniego sprzętu (komputera oraz słuchawek z mikrofonem) oraz stosunkowo dobrego (tj. szybkiego) łącza internetowego. Prowadzący zapoznaje uczestników z tematem posługując się przede wszystkim prezentacją, tekstowym czatem oraz własnym głosem.

Czasopismo otwarte

:
Otwarte czasopisma (czasopisma open access) to recenzowane czasopisma naukowe, które dzięki alternatywnym modelom finansowania mogą udostępniać znaczną część swoich tekstów lub pełną zawartość wszystkim zainteresowanym bezpłatnie. Opublikowane w nich artykuły można czytać, pobierać, kopiować, drukować oraz rozpowszechniać w celach niekomercyjnych. Autorzy zachowują najczęściej autorskie prawa majątkowe do swoich tekstów

Repozytorium otwarte

:
Repozytorium otwarte (ang. open repository, open archive) jest to narzędzie służące zarządzaniu i długoterminowemu przechowywaniu dokumentów cyfrowych. Repozytoria wspierają rozwój badań naukowych, procesy uczenia się oraz prace administracyjne. Stosują one otwarte standardy tak, aby ich zasób był w pełni dostępny. Standardy te pozwalają na stosowanie mechanizmów, które umożliwiają importowanie, eksportowanie, przechowywanie i wyszukiwanie cyfrowych dokumentów w repozytorium. Zawartość otwartego archiwum może być bardzo różna i różnym może służyć celom oraz użytkownikom. Na ogół są to artykuły z czasopism, prace doktorskie, materiały dydaktyczne, surowe dane eksperymentalne oraz sprawozdania i raporty.

Preprint

:

Preprint — praca w wersji autorskiej, przed procesem recenzji (peer-review).

Postprint

:

Postprint — praca, która przeszła proces recenzji.

Strona:  1  2  (Następne)
  Wszystkie