Główna: Słownik pojęć z zakresu OA

Słownik pojęć z zakresu OA

Currently sorted Według ostatniej aktualizacji (malejące) Posortuj chronologicznie: Według ostatniej aktualizacji | Według daty utworzenia

Strona: 1 2 (Następne)
Wszystkie

Nauka obywatelska

Nauka obywatelska (ang. citizen science), czyli projekty naukowe, w których znaczny udział mają nieprofesjonaliści. Chodzi przede wszystkim o pomoc nieprofesjonalistów przy takich działaniach jak obserwacja, pomiary czy obliczenia. Te czynności, stanowiące kluczowy element wielu projektów badawczych nie wymagają specjalistycznego wykształcenia. Mogą być wykonywane przez osoby o wysokim poziomie motywacji, które kierują się zazwyczaj jedynie pragnieniem niesienia pomocy i uczestnictwa w ważnym projekcie naukowym. Dzięki zaangażowaniu wolontariuszy naukowcy mogą często znacznie przyśpieszyć proces badawczy i przede wszystkim zredukować jego koszty.

Repozytorium instytucjonalne

Repozytorium instytucjonalne (ang. institutional repository) definiowane jest jako cyfrowe archiwum gromadzące i rozpowszechniające dorobek intelektualny konkretnej społeczności naukowej (uczelni, instytutu badawczego). Zasób określany jest przez instytucję, treść ma charakter naukowy, kumulacyjny, jest dostępna w trybie otwartym oraz cechuje ją interoperacyjność [2]. Repozytorium instytucjonalne to zespół usług, które uniwersytet oferuje członkom swojej społeczności. Usługi te służą zarządzaniu oraz upowszechnianiu cyfrowych dokumentów tworzonych przez instytucję i jej członków. Repozytorium jest przede wszystkim zobowiązaniem instytucji do zarządzania materiałami cyfrowymi, z uwzględnieniem długoterminowego zabezpieczenia obiektów, jak również zorganizowania dostępu do nich oraz ich rozpowszechniania.

Repozytorium dziedzinowe

Repozytorium dziedzinowe (ang. subject repository) jest to archiwum, które gromadzi dokumenty spójne tematycznie np. dokumenty z dziedziny ekonomii; jest niezależne od instytucji. Repozytoria te nazywane są zwykle repozytoriami międzynarodowymi, bowiem gromadzą dane z całego świata. Obecnie podnosi się fakt, że w dobie repozytoriów instytucjonalnych, repozytoria dziedzinowe staną się jedynie agregatorami danych. Wydaje się, że sensowniej jest deponować prace w repozytorium instytucjonalnym, natomiast agregacja danych następowałaby poprzez repozytoria centralne lub inne narzędzie do tego stworzone.

Repozytorium danych eskperymentalnych (surowych)

Repozytorium danych eskperymentalnych (surowych) (ang. data repository) jest to archiwum, które gromadzi surowe dane eksperymentalne, np. genomy bakterii, zwierząt czy człowieka. Takie repozytoria stanowią niezmiernie ważne narzędzie w pracy naukowców. Pozwalają na redukcję kosztów (fundusze nie są przeznaczane na te same badania ponownie) oraz oszczędzają czas, bowiem raz przeprowadzone badania służą całej społeczności naukowców.

Autoarchiwizacja

Autoarchiwizacja (ang. self-archiving) — proces polegający na wprowadzeniu do cyfrowego archiwum metadanych dotyczących pracy oraz pełnotekstowego pliku. Praca wysyłana jest do repozytorium przez jej autora, pracownika naukowego.

Open Access

„Definiujemy otwarty dostęp do zasobów jako możliwość wykorzystania nieograniczonych źródeł wiedzy i dziedzictwa kulturowego, która powinna być aprobowana przez społeczność naukową”.

Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities

„Odwieczna tradycja w połączeniu z nową technologią zapewniają nam dzisiaj dobro wspólne o bezprecedensowym charakterze. Owa tradycja to gotowość naukowców i badaczy, by publikować owoce swojej pracy za darmo w czasopismach naukowych, w imię szerzenia wiedzy. Nową technologią zaś jest internet. Dobro wspólne, którego zapewnienie staje się możliwe w postaci elektronicznej w skali światowej, to treści czasopism naukowych typu peer-review, z zagwarantowanym swobodnym i nieograniczonym dostępem dla naukowców, badaczy, wykładowców, studentów i innych osób poszukujących wiedzy”.

Budapest Open Access Initiative

Otwarte Zasoby Edukacyjne

Otwarte Zasoby Edukacyjne, OZE (ang. Open Educational Resources, OER) definiowane są jako te materiały, które są publicznie dostępne w internecie (bez kontroli dostępu), opublikowane wraz z prawem do dalszego wykorzystania (w tym celu zalecane jest stosowanie tzw. wolnych licencji) i najczęściej rozwijane w otwarty sposób.

Innymi słowy Otwarte Zasoby Edukacyjne to materiały dostępne do dalszego wykorzystania, bez konieczności pytania kogokolwiek o zgodę. Zasoby mogą mieć formę podręczników, kursów online, syllabusów, testów, multimediów, oprogramowania i innych narzędzi, które można wykorzystać w procesie nauczania i uczenia się. Mówiąc ogólnie, mogą to być materiały dedykowane, opracowane na potrzeby programu kształcenia lub każdy inny zasób, który w procesie kształcenia można wykorzystać. Każdy ma prawo się nimi dzielić, adaptować, poprawiać i tłumaczyć na inne języki. Aby było to legalne w świetle prawa autorskiego przy ich publikacji stosowane są tzw. wolne licencje

Postprint

Postprint — praca, która przeszła proces recenzji.

Preprint

Preprint — praca w wersji autorskiej, przed procesem recenzji (peer-review).

Repozytorium otwarte

Repozytorium otwarte (ang. open repository, open archive) jest to narzędzie służące zarządzaniu i długoterminowemu przechowywaniu dokumentów cyfrowych. Repozytoria wspierają rozwój badań naukowych, procesy uczenia się oraz prace administracyjne. Stosują one otwarte standardy tak, aby ich zasób był w pełni dostępny. Standardy te pozwalają na stosowanie mechanizmów, które umożliwiają importowanie, eksportowanie, przechowywanie i wyszukiwanie cyfrowych dokumentów w repozytorium. Zawartość otwartego archiwum może być bardzo różna i różnym może służyć celom oraz użytkownikom. Na ogół są to artykuły z czasopism, prace doktorskie, materiały dydaktyczne, surowe dane eksperymentalne oraz sprawozdania i raporty.