1 Wprowadzenie

Mówiąc o kierunkach rozwoju ruchu Open Access nie można pominąć nowych inicjatyw, które świadczą o aktualności jego postulatów i ich uniwersalności. Najlepszym tego przykładem są działania na rzecz otwierania dostępu do materiałów edukacyjnych.

Definicja

Otwarte Zasoby Edukacyjne, OZE (ang. Open Educational Resources, OER) definiowane są jako te materiały, które są publicznie dostępne w internecie (bez kontroli dostępu), opublikowane wraz z prawem do dalszego wykorzystania (w tym celu zalecane jest stosowanie tzw. wolnych licencji) i najczęściej rozwijane w otwarty sposób [37].

Innymi słowy Otwarte Zasoby Edukacyjne to materiały dostępne do dalszego wykorzystania, bez konieczności pytania kogokolwiek o zgodę. Zasoby mogą mieć formę podręczników, kursów online, syllabusów, testów, multimediów, oprogramowania i innych narzędzi, które można wykorzystać w procesie nauczania i uczenia się. Mówiąc ogólnie, mogą to być materiały dedykowane, opracowane na potrzeby programu kształcenia lub każdy inny zasób, który w procesie kształcenia można wykorzystać. Każdy ma prawo się nimi dzielić, adaptować, poprawiać i tłumaczyć na inne języki. Aby było to legalne w świetle prawa autorskiego przy ich publikacji stosowane są tzw. wolne licencje [40].

OZE są w większości synonimiczne z angielskim określeniem OpenCourseWare (OCW – otwarte oprogramowanie kursowe), choć ten drugi termin można odnosić do szczególnych, bardziej ustrukturalizowanych materiałów wchodzących w skład OZE. OCW w definicji OCW Consortium to „darmowa i otwarta publikacja cyfrowa zawierająca wysokiej jakości materiały edukacyjne na poziomie uniwersyteckim. Materiały te zorganizowane są w kursy, zawierające często oprócz materiału tematycznego również moduł planowania kursu i testy sprawdzające.”

OZE pojawiły się jako koncepcja mająca wielki potencjał wspierania transformacji edukacyjnej. Ich wartość edukacyjna leży w idei wykorzystywania zasobów jako integralnej metody przekazywania wiedzy (np. nauczanie oparte o zasoby), jej wartość transformacyjna natomiast leży w łatwości, z jaką zasoby te po poddaniu digitalizacji można dystrybuować w Internecie. Co ważne, istnieje tylko jedna różnica pomiędzy OZE a dowolnymi innymi zasobami edukacyjnymi – licencja. OZE to po prostu zasoby edukacyjne udostępnione na licencji ułatwiającej ich ponowne wykorzystanie, jak też dostosowywanie do nowych potrzeb bez konieczności uzyskiwania zezwolenia od posiadacza praw autorskich [41].